Όρος Γιούχτας

το όρος Γιούχτας
Ο Γιούχτας είναι ένα μικρό σχετικά βουνό στον Νομό Ηρακλείου, 15 χιλιόμετρα νότια της πρωτεύουσας του Νομού, στους πρωποδές του, στην ανατολική μεριά, είναι χτισμένη από χιλιετίες η κωμόπολη Αρχάνες, εκτίνετε από βορά προς νότο με την δυτική του πλαγιά να είναι σχεδόν κάθετος γκρεμός, η ψηλότερη κορυφή του έχει υψόμετρο 811 μέτρα, η συνολική του έκταση είναι 4.000 στερέματα, το κυρίαρχο πέτρωμα είναι ασβεστόλιθος της σειράς Τρίπολης.

Αρχαιότητες
Στον Γιούχτα υπάρχει συνεχής παρουσία του Ανθρώπου από την Νεολιθική εποχή, στην Μινωική περίοδο υπήρξε ιερό βουνό, έχουν αναληφθεί αξιώλογoi αρχαιολογικοί χώροι με ανεκτίμητης αξίας ευρήματα, όπως τα ανεμόσπηλια, το ιερό κορυφής, το χωστό νερό, και ο στραβομύτης.

Στην Ενετοκρατία αναπτύχθηκε και ο μοναχισμός, αυτό το βλέπουμε σήμερα από τον τετράκλιτο Ναό που δεσπόζει στην δεύτερη υψηλότερη κορυφή του βουνού, αφιερωμένο στον Αφέντη Χριστό, που πανηγυρίζει 6 Αυγούστου, και ένα παλιό ερειπωμένο μοναστήρι που λέγετε, Των Καλογράδων τα Κελιά, στην δυτική απόκρημνη πλαγιά του Γιούχτα.

Η πανίδα του Γιουχτα
Ο Γιούχτας λόγω ίσος και του δύσβατου εδάφους του, απέτρεψε την αλλοίωση του φυσικού του περιβάλλοντος από τον Άνθρωπο, αποτελούσε και αποτελεί ένα καταφύγιο άγριας ζωής, στον Γιούχτα συναντάμε μεγάλο αριθμό ασπόνδυλων, αμφίβιων (δεντροβάτραχος, φρύνος), ερπετών (πράσινη σαύρα), φιδιών και θηλαστικών (ρινόλοφος, νυχτερίδα, μύγαλη, σκατζόχοιρος, βραχοποντικός, λαγός, ζουρίδα, πέρδικες, αρκάλους κ.λπ,
Επίσης η οικολογική αξία του Γιουχτα όσον αφορά την πανίδα έγκειται στο γεγονός ότι το βουνό αποτελεί το μοναδικό φυσικό οικοσύστημα στην ευρύτερη περιοχή, σε συνδυασμό με το γειτονικό φαράγγι του καιράτιου ποταμού, δημιουργεί ένα μοναδικό καταφύγιο για αρκετά είδη ζώων που το χρησιμοποιούν ως χώρο φωλιάσματος, τροφοληψίας και ξεκούρασης. Το έντονα δομημένο περιβάλλον της πόλης του Ηρακλείου, το πυκνό οικιστικό δίκτυο των γύρω περιοχών και οι εκτεταμένες εντατικές καλλιέργειες έχουν στερήσει ή υποβαθμίσει ένα σημαντικό τμήμα ζωτικού χώρου για την άγρια ζωή, για το λόγω αυτό το σύστημα Γιούχτας και το φαράγγι, αποτελεί ένα σημαντικό βιότοπο - καταφύγιο ζωής.

Έχουν παρατηρηθεί πάνω από 40 είδη πουλιών, ανάμεσα τους υπάρχουν είδη σπάνια ή και απειλούμενα, όπως το γεράκι της Ελεονώρας, το φαλκόνι και το σημαντικότερο, ο γύπας 20-30 γύπες. στην νοτιοδυτική πλευρά του βουνού υπάρχουν αποικίες γυπών οι οποίες είναι γνωστές από πολύ παλιά, και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο Γιούχτας έχει ανακηρυχτεί από το 1982 ως Σημαντικός Βιότοπος σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και μεταγενέστερα (1989) εντάχθηκε στον κατάλογο για τους Διεθνείς Ορνιθοβιότοπους.
Ο Γιούχτας έχει χαρακτηριστεί ως αναδασωτέα έκταση από 1969, ως Τοπίο Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους, από το 1970 προστατεύεται ως αρχαιολογικός χώρος από το 1980. επίσης έχει ενταχθεί στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο NATURA 2000, για την διατήρηση των φυσικών οικοτόπων, καθώς και της άγριας χλωρίδας και πανίδας. Το 61% της ορνιθοπανίδας του όρους προστατεύεται από διεθνείς συμβάσεις και το 8% του συνόλου περιλαμβάνεται στο Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Σπονδυλόζωων της Ελλάδας.
Επίσης λόγω της παρουσίας σημαντικής αποικίας Γυπών, το όρος Γιούχτας έχει ανακηρυχθεί από το 1982 ως Σημαντικός Βιότοπος σε Ευρωπαϊκό Επίπεδο και μεταγενέστερα εντάχθηκε στον κατάλογο για τους Διεθνείς Ορνιθοβιότοπους (Grimmet & Jones 1989) και την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρία (ΕΟΕ 1994). Καθότι στην περιοχή εμφανίζονται και άλλα σπάνια ή ενδημικά φυτά και άλλα είδη, η περιοχή έχει επίσης περιληφθεί στον κατάλογο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τους Σημαντικούς Βιότοπους για Φυσική Διατήρηση στην Ευρώπη (κατάλογος Corine Biotopes).

Η χλωρίδα του Γιούχτα
Η βλάστηση είναι κυρίως θαμνώδη, κυρίως φρύγανα όπως το αχηνοπόδι, η αγκαραθιά, τα πρινάρια, στις πιο δυσπρόσιτες πλαγιές του Γιούχτα, παρατηρούνται πολλά είδη χασμοφίλων όπως ο δίκταμος που είναι τοπικό ενδημικό, και ο έβενος, 360 συνολικά φυτά έχουν καταγραφή στον Γιούχτα, ενώ σήμερα υπάρχει αναπτυσσόμενο δάσος στους πρόποδες και τα νότια υψώματα του βουνού.

Σπήλαια
Στον Γιούχτα έχουν ανακαλυφθεί 11 σπήλαιο, από αυτά τρία είναι τα πιο σημαντικά και είναι μερικός χαρτογραφημένα, τα ανεμόσπηλια, το χωστό νερό, και του στραβομύτη

Μυθολογία
Ο Γιούχτας είναι ένα μυθικό βουνό από κάθε άποψη, μετά την έλευση του Χριστιανισμού, έπρεπε η παλιά πλέον θρησκεία να πεθάνει, και έτσι καλλιεργήθηκε ο μύθος ότι ο Γιούχτας είναι ο το μνήμα του Δία, αυτό συνέβη ίσος επειδή αν δούμε το Βουνό από μια συγκεκριμένη οπτική γωνία, έχει τα χαρακτηρίστηκα Ανθρώπινου προσώπου ανάσκελα, επίσης λέγετε ότι πέρασε από τις Αρχάνες ο Απόστολος Παύλος και του ζήτησαν να απαλλάξει τους κατοίκους από τα δηλητιριόδη φίδια, ο Παύλος προσευχήθηκε και από τότε δεν υπάρχουν δηλητήριοδη ερπετά στον Γιούχτα, επίσης λέγετε ότι κάποτε ζούσαν στο βουνό οι Σαραντάπηχοι, που ήταν Άνθρωποι μεγάλου αναστήματος και τεράστιας δύναμης, και άλλοι πολύ μύθοι που αφορούν διάφορα σημεία του βουνού επιβιώνουν μέχρι της μέρες μας, από αφηγήσεις τον γερόντων προς τους νέους.
Να συμπληρώσω ότι η θέα από εκεί πάνω είναι πανοραμική και εντυπωσιακή.

Σχόλια